Soedesh Kienno werd de ‘Hindoe Media Godfather’ of ‘Mister Bollywood’ genoemd. Soedesh bracht in de jaren negentig de toen populaire Indiase Bollywoodfilms naar Nederland en organiseerde later diverse Bollywood-festivals.
Het succes van al die evenementen kwam mede door zijn persoonlijke, betrokken aanpak. Hij haalde alles uit de kast om het zijn klanten en het publiek naar de zin te maken. Soedesh was geen man die alleen voor zichzelf ging. Zo was hij opgevoed, zo zat hij in elkaar.
De eerste keer dat de Surinaams-Hindoestaanse Soedesh een Bollywoodfilm zag, moet in de Haagse videotheek van oom John Rambali zijn geweest. Soedesh scharrelt vanaf zijn achtste jaar geregeld in de zaak rond. Daar ziet hij de films met acteurs die er net zo uitzien als hijzelf, die zingen en dansen in een tijdloos verhaal over liefde en onrust. Hij vindt het geweldig. Vanaf dat moment helpt hij oom John graag in de winkel en raakt al jong bedreven in het contact maken met klanten.
Elke avond voor hij naar bed gaat, maakt hij zijn dochter wakker om te vragen hoe het gaat
Soedesh wordt in 1972 geboren in Paramaribo, waar zijn vader, Dew Kienno, als kleermaker werkt. Na de geboorte van Aniel, Soedesh en Shanta wil zijn vader naar Nederland om hun een betere toekomst te geven. Zijn moeder Kamla Kienno-Rambali blijft aanvankelijk met het drietal van respectievelijk 3, 2, en 1 jaar achter in Suriname. Maar al snel vindt zijn vader werk bij de Profi Markt en laat hij het gezin overkomen naar Den Haag, waar veel familie woont.
Ze vormen een hecht gezin, de drie kinderen trekken veel met elkaar op. Soedesh is een gemakkelijk kind, goedlachs, vrolijk en altijd behulpzaam. Samen met zijn broer brengt hij elke week zijn zusje naar balletles en haalt haar weer op. En iedere avond, voordat hij naar bed gaat, kijkt hij eerst of zij in orde is. ‘Hoe is het, Shanta? Gaat het goed?’ Pas als hij zeker weet dat er niets mis is, gaat hij zelf naar bed. Shanta is eraan gewend, zij slaapt snel weer in.
Psychiatrie
Na de lagere school gaat Soedesh naar de havo van het Edith Stein College, het oudste lyceum van Nederland, toen een overwegend ‘witte’ school. Bij thuiskomst vertelt hij zijn moeder: “Ik ben de enige bruine jongen”. Het deert hem weinig, hij voelt zich nooit gediscrimineerd en maakt snel vrienden. Hij gaat medisch management en medisch recht studeren en kan na zijn studie aan de slag in een psychiatrische inrichting. In de nachtdienst vangt hij mensen met psychiatrische nood op.
Dat Soedesh gemakkelijk contact legt met cliënten en hen op een onbevangen en oordeelvrije manier benadert, oogst veel waardering. Maar in die tijd worden termen als ‘cliënt centraal’ of ‘zelfmanagement’ nog niet gebezigd, en het gaat hem aan het hart dat er soms zo kil wordt omgegaan met cliënten. Hij vindt het moeilijk dat hun rechten soms met voeten worden getreden en besluit er zelf wat aan te doen.
Hij begint aan een studie rechten aan de Universiteit Leiden en brengt zijn opgedane kennis meteen in de praktijk. Maar na drie jaar geeft hij er de brui aan. Niet omdat hij het niet meer interessant vindt, maar omdat zijn familie een beroep op hem doet. Oom John is onverwacht overleden en Soedesh’ moeder neemt de videotheek over. Dat kan zij niet in haar eentje, dus schakelt ze de hulp van haar twee zoons in. Korte tijd probeert Soedesh zijn inrichtingswerk, de studie en de videotheek te combineren, maar dat blijkt ondoenlijk. Hij kiest voor het familiebedrijf. Zonder spijt overigens, want hij is dol op Indiase films en kan uitstekend met zijn moeder overweg.
Soedesh geniet van de wereld van Bollywood en haalt geregeld Indiase filmsterren en zangers naar Nederland voor optredens en evenementen. Zo wordt de eenvoudige videotheek een ware ontmoetingsplek. In een interview zegt Soedesh over die periode: “Wij hebben geen kroegen of bars. Als mensen een keer naar de bioscoop kunnen, dan is dat echt een uitje. De bezoekers komen heel netjes gekleed. Soms staan mensen naast de stoelen te dansen en na de film klinkt applaus en komen ze je bedanken voor de mooie film, dat vind ik zo uniek.”
Bollywoodexpert
Soedesh heeft het tij mee, want na het grote succes van de film ‘Kuch kuch hota hai’ in 1998 is het genre populair geworden. In die begintijd haalt hij zelf de grote filmrollen op bij de Bollywooddistributeurs in Engeland. Om ze in het weekend persoonlijk naar filmzalen in Rotterdam, Amsterdam, Utrecht en Antwerpen te brengen. Dat doet hij vaak samen met broer Aniel. Ze volgen een strak haal- en brengschema zodat de films in zoveel mogelijk theaters kunnen worden vertoond. Soedesh ontpopt zich gaandeweg als Bollywoodexpert en ondersteunt in 2003 cultureel antropologe Sanderien Verstappen met haar promotieonderzoek naar de band van Hindoestaanse jongeren met dit filmgenre.
Na de komst van internet valt er geen droog brood meer te verdienen met de videotheek. Soedesh stuurt zijn moeder met pensioen en gaat op zoek naar nieuwe inkomstenbronnen. Hij duikt in de organisatie van Indiase events, markten en festivals en richt productiebedrijf HID-TV op. Met zijn eigen films en documentaires wil hij het verschil maken. Veelal werkt hij samen met zijn broer, die ook in de evenementenbusiness zit.
Voor hem geen groots en meeslepend leven; dat is voor op het witte doek. Het gaat om het persoonlijke
Inmiddels is hij getrouwd met de Surinaams-Hindoestaanse Maithry Adhien, die hij leerde kennen in de tijd dat ze beiden bij een lokaal Hindoestaans radiostation werkten als omroepers. Ze doen veel samen, vormen een hecht team. Maithry werkt als economiedocent op het mbo en helpt daarnaast Soedesh met zijn events, zoals het Bollywood Scholieren Songfestival en het Bollywood Boulevard Festival.
In 2011 krijgen ze een dochter, Janelle. Soedesh is de koning te rijk, Janelle is zijn alles. Hij zorgt graag voor haar, maakt tijd voor haar vrij en helpt bij schooluitjes en sportdagen. Ook pakt hij zijn oude gewoonte weer op: elke avond voor hij naar bed gaat, maakt hij zijn dochter wakker om te vragen of het goed met haar gaat. Janelle is niet anders gewend. Als zij wat ouder wordt, begint ze vragen te stellen over haar afkomst, over waar zij vandaan komt. Hij merkt dat haar vragen een verlangen bij hem wakker schudden. Ook hij wordt steeds nieuwsgieriger naar zijn eigen familielijnen en roots.
Welgestelde Indiër
Hij duikt de Nationale Archieven in en ontdekt dat de naam Kienno geen doorsnee Hindoe-naam is in Suriname. Via diverse kanalen komt hij erachter dat zijn overgrootvader uit een heel ander deel van India afkomstig was dan de meeste van de ruim 30.000 Brits-Indische immigranten, die eind negentiende eeuw naar Suriname werden gebracht. Overgrootvader Kienno blijkt geen arme sloeber, maar komt uit een welgestelde familie; Soedesh komt er niet achter waarom hij destijds de overtocht maakte.
De gedreven Soedesh blijft ermee bezig en is trots dat hij de hele familielijn heeft blootgelegd. Met zijn vader spreekt hij er geregeld over. Die nieuwe inzichten veranderen de kijk op zijn eigen leven, hij voelt zich wijzer en nog meer verbonden met zijn voorouders. Vanaf dat moment prijkt er op zijn kantoor een replica van het zeilschip Lalla Rookh, waarmee de eerste vierhonderd Hindoestanen van Calcutta naar Suriname reisden. Zijn zoektocht leidt ook tot de productie van de documentaire ‘Parwasi’ over de Indiase diaspora.
Hoe makkelijk Soedesh zich ook kan inleven in de levens van anderen, hoe makkelijk hij de mensen om zich heen in zijn hart sluit, over zijn eigen privéleven is hij weinig openhartig. Zaken en privé houdt hij strikt gescheiden. Als hij in het voorjaar van 2018 ontdekt dat hij kanker heeft, hangt hij dat niet aan de grote klok. Hij ondergaat de behandeling en niets wijst op een noodlottig einde. Hij geniet van zijn eenvoudige leven, samen met vrienden en familie, maar bovenal met Maithry en Janelle. Uit eten, een filmpje pakken, alles doen ze met zijn drieën. Voor hem geen groots en meeslepend leven; dat is voor op het witte doek, in het echte leven gaat het hem om het kleine, het persoonlijke. De kankerbehandeling slaat aan, hij maakt weer plannen voor de toekomst, tot een longontsteking hem onverwacht fataal wordt.
Soedesh Kienno werd geboren op 29 maart 1972 in Paramaribo, Suriname en overleed op 3 januari 2019 in Den Haag.
Dana Ploeger
© 2017 de Persgroep Nederland B.V.
